Wie al eens iets van mij leest, weet dat ik graag verslag geef over een of andere banaliteit die mij is overkomen, ook dat ik een trouwe bezoeker mag genoemd worden van ons lokaal warenhuis. Het mag derhalve geen verwondering heten dat voorkomende banaliteit me uitgerekend dáár overvalt, wat zeg ik, de kans reëel is dat de feiten zich vooral daar durven voordoen, onverhoeds, ergens in de afdeling vlees of zuivel, bij het kattenvoer, aan de kassa...

          Wat mij onlangs te beurt viel, waarde lezer, vertel ik u niet zonder gepaste schroom.
Welke dag het was? Een doordeweekse, laat ik het maar daarbij houden en wat er onderaan op mijn afrekening stond kan ik zowaar in al zijn details verklappen, want heel die tijd heb ik het fameuze kassaticket bijgehouden. Hoe een en ander mij die dag is ten deel gevallen, wordt straks helemaal duidelijk. En nu het papiertje hier toch voor me ligt, kan ik evengoed inzage geven, althans gedeeltelijk, in onze culinaire hebbelijkheden en gewoontes. Hier staat letterlijk te lezen: vers vlees (nee, niet nader bepaald) – koffie décaf – broodzak (jawel, 'zak' in de plaats van brood) – prosc. Parma (dit lijkt me voldoende duidelijk?) – Brugge belegen SN (die afkorting staat voor 'sneden', mag ik aannemen) Carlsb boter (mocht het iemand interesseren, wij eten ze ongezouten) – whis tempt zal (de kattenliefhebbers onder ons zullen dit wel begrijpen)... Deze opsomming moge voorlopig volstaan en doet eigenlijk, nader beschouwd, nauwelijks ter zake.

Wat me nog klaar voor de geest staat, is de grootteorde van het eindbedrag dat bovenaan het display van mijn scannertje te lezen stond. Inderdaad, het is al langer geweten, ik ben een fan van dat machientje. Dankzij dit technologische wonder blijf je tijdens het winkelen in real time op de hoogte van de tussenstand van je rekening. Maar wat meer is, je hart springt op bij het onverwacht horen van de biep, die je nodigt een tweede tube tandpasta mee te nemen tegen de helft van de gebruikelijke prijs... Dankzij dit ingenieuze toestelletje kom je nooit of te nimmer voor onaangename verrassingen te staan.
Het eindbedrag dus. Dat het hoog was, waarde lezer, dat kan ik je verzekeren. Anderzijds dan weer was het onooglijk, ontiegelijk in het licht van het omzetcijfer van het moederhuis, waartoe ons lokale winkeltje behoort. Ik hoef daar niet bedekt over te doen want dat cijfer, eentje met vele nullen, werd onlangs nog wereld-kond gemaakt door onze publieke omroep.

Wat me verder nog klaar voor de geest staat? Dat ik bij het afrekenen nauwgezet toekeek of mijn bon van vijf euro, de avond voordien helemaal door mezelf op mijn laptop gegenereerd, wel degelijk zou verrekend worden. Jawel, dat was weer eens prima gelukt. Wellicht zat ik in gedachten nog bij dat fameuze omzetcijfer, want wat bleek? Op de betaalterminal moet ik tijdens een fractie van onoplettendheid, een minuscuul ogenblik van petit mal, een bedrag hebben bevestigd dat niet helemaal, of liever, helemaal niet overeenkwam met datgene waarover ik me daarnet nog had verbaasd.
Het lijkt onwaarschijnlijk, maar luister hoe die memorabele morgen verder verliep. Zoals gebruikelijk schuift mijn ticket langzaam uit de smalle gleuf van de automatische kassa naar buiten. Gelieve uw ticket te nemen, wat ik doe en wat zie ik? Onder het totaalbedrag staat letterlijk te lezen: 50% korting. Oei, wat nu? Kan dit waar zijn? Viert onze winkel een of andere feestdag en mogen wij delen in de vreugde? Die van het 100-jarige bestaan misschien? Ik zie nochtans vlaggen noch wimpels. Zou er sprake kunnen zijn van enige lokale plaatsvervangende schaamte om dat onwaarschijnlijke omzetcijfer van het moederhuis? Ach, wat denkt een mens al niet op zo'n ogenblik.
Bedankt voor uw bezoek, tot ziens. Dat 'bedankt' leek me in de gegeven omstandigheden enigszins ongepast.

          Ik kan hier maar beter niet staan treuzelen, moet ik toen gedacht hebben en vooral niet mijn ticket blijven aanstaren alsof ik er steeds minder van begrijp, want er zou wel eens een achterdochtige winkelbediende op mij toegesneld kunnen komen: is er iets mis, meneer, bent u het niet eens met het bedrag? En wat antwoord je dan: ja, nee, ik weet het niet? Ik meen me ook nog te herinneren dat ik toen spontaan aan dat automatische glazen klapdeurtje dacht, dat zich slechts laat openen mits het aanbieden van de barcode onderaan het ticket, datzelfde deurtje dat nu omwille van die bizarre korting misschien zou beginnen loeien, koppig op slot zou blijven zolang niet iemand een of andere verborgen knop zou bedienen.

Zou ik, mochten er vervelende vragen gesteld worden, mutistisch zwijgen of spreken... en met een uitgestreken gezicht mompelen dat ik mijn ticket nergens meer kon vinden? Immers, ik zou mijn ticket eerst kunnen verfrommelen, stiekem in mijn mond steken en moeizaam doorslikken, om dan hoofdschuddend en met een niet begrijpende blik mijn zakken binnenstebuiten te keren, de vele vakjes van mijn portefeuille open te sperren... Nee, dat ligt niet in mijn aard, ik zou voor de waarheid gaan, eerlijk duurt het langst. Zo is het mij voorgehouden en ingelepeld, steeds opnieuw, door de moeders en vaders uit mijn kindertijd.
En toen kwam die kortingsbon me weer voor de geest. Zou het kunnen dat die verrekende luttele 5 euro het systeem in de war heeft gestuurd? Zou het kunnen dat hierdoor de genereuze 50%-korting zich nu repetitief zou gaan voltrekken op het ticket van elke klant na mij, dat de desastreuze aderlating in de dagomzet pas zou ontdekt worden op het einde van de dag, ergens op de verdieping, bij het afsluiten van de kassa's, dat na enig zoekwerk bovendien zou blijken dat heel die onwaarschijnlijke toestand uitgerekend bij mij was ontstaan en dat ik dit niet had gemeld?

Bij die gedachte werd ik op slag bezwaard door een aanzwellend gevoel van onmetelijke verantwoordelijkheid, kreeg ik het warm en koud. Ik spoedde me naar de kassa naast het automatische deurtje en maakte met mijn vinger op de cursief getypte '50% korting' de juffrouw van dienst attent op het euvel. Eerst was er alleen maar het staren, wegens het ongeloof en ze sprak: 'Dit kan niet... ik moet iets doen... wat moet ik doen?' En dus greep ze naar de telefoon op haar desk, legde af, begon verwoed op haar klavier te tokkelen. Er moet daar een ontstellende, vermanende, dwingende mededeling hebben gestaan, want ze riep nu naar niets of niemand in het bijzonder in de cleane ruimte van de snelkassa's: 'De kassa's zijn op hol geslagen, niemand mag naar buiten' en de daad bij het woord voegend ging ze, armen en benen gespreid, postvatten aan het klapdeurtje. Nee, langs daar zou niemand moeten proberen om te ontsnappen.
'Wat is er aan de hand', hoorde ik iemand bezorgd vragen.
'Het systeem heeft een fout gemaakt, nog nooit gezien', riep de juffrouw, 'we moeten dit eerst proberen op te lossen. Blijf nu allemaal even rustig.' Met gestrekte armen duwde ze denkbeeldige klanten van zich af. Onzekerheid en onrust in haar ogen boven het obligate mondmasker.
'En ik dacht nog: kijk eens aan, vandaag is alles in de aanbieding.' Naast mij had een noorderbuur gesproken, na de ontdekking op zijn ticket van diezelfde onwaarschijnlijke korting.
En de juffrouw weer, die het ook had gehoord: 'Nee nee, dat had je maar gedacht. Het is het systeem, het systeem', daarbij naar boven wijzend, doorheen het plafond. Het leek even alsof ze haar koelbloedigheid had teruggevonden.

          In de rij, in geen tijd aangegroeid tot een drummende menigte, was ik de eerste om samen met de juffrouw mijn ticketbedrag te laten omrekenen. Dit kon blijkbaar alleen via de kassa die ook biljetten en munten kan verwerken. Nogmaals hetzelfde bedrag ophoesten in contanten, werd mij bevolen. Omdat er blijkbaar niet onmiddellijk een betere oplossing kon worden bedacht om zich uit de netelige situatie te bevrijden, werd teruggegrepen naar deze gedateerde betaalmethode. Oei, heb ik wel genoeg cash bij, ging het door mij heen. Jawel, net genoeg om biljettenschuif en muntbakje van het gevraagde te voorzien. Naast het gecorrigeerde ticket kreeg ik zegge en schrijve 0,05€ wisselgeld terug. Ik was net geen landloper. Jawel, het was even nipt geweest, maar ik was bevrijd. Of toch bijna, want er was nog het gevreesde klapdeurtje dat bij het aanbieden van mijn tickets, meervoud(!), meteen koppig dienst weigerde. De juffrouw sprak: 'Het is goed. Ga nu maar', en was zo vriendelijk om zich te bedienen van een van haar geheime knoppen onder de desk. Bij het buitengaan meende ik nog van achter haar maskertje een nauwelijks verstaanbaar 'merci' te horen.

          En toen kwam HAL me voor de geest, HAL 9000, om precies te zijn. Je zag alleen zijn rood oog, maar hij beheerste alle systemen aan boord van de Discovery. Het was er best gezellig, want hij kon praten als een mens, gezichten herkennen, liplezen, emoties interpreteren en schaken als de beste. Alles ging goed daar aan boord tot op het ogenblik, een dag in de verre toekomst, waarop hij het ruimteschip overnam...